Live webinars Aanvullend op de unieke Collection Griekenland Verbreed uw kennis en stel vragen aan experts

DE THEMA'S EN SPREKERS

LIVE WEBINAR 15 DECEMBER

Ruurd Halbertsma en André Lardinois

Thema: De erfenis van de materiële en immateriële Griekse cultuur

Wie op de televisie beelden ziet van Capitol Hill in Washington of wandelend door Parijs de kerk La Madeleine ziet op de Place de la Concorde, kijkt naar architectuur die haar oorsprong vindt in de Griekse oudheid. In het webinar De erfenis van de materiële en immateriële Griekse cultuur zal Ruurd Halbertsma een overzicht geven van de Griekse kunstgeschiedenis, en met name van de ontwikkelingen in de vijfde eeuw voor Christus, toen standbeelden bijna letterlijk tot leven kwamen en er aardewerk werd gemaakt, dat eeuwen later zou leiden tot de ceramiek van Sèvres in Frankrijk en Wedgwood in Engeland. Het is opvallend bij al deze Griekse kunstuitingen dat het menselijke aspect nooit uit het oog raakte. Niet voor niets schreef de filosoof Protagoras ‘De mens is de maat van alle dingen’.

In het tweede deel van het webinar zal André Lardinois zich focussen op de diepe sporen die de Griekse cultuur heeft achtergelaten in de moderne, Westerse samenleving. Dit zal geïllustreerd worden aan de hand van drie voorbeelden: de Griekse democratie, filosofie en literatuur. Zij zijn vormend geweest voor de idealen van de moderne Westerse democratieën. In het webinar zal echter ook aandacht worden besteed aan de schaduwkanten van de Griekse beschaving. Zo was het gelijkheidsbeginsel van de democratie gebaseerd op de uitsluiting van vrouwen en slaven en konden filosofie en literatuur worden ingezet om idealen te verwoorden, maar ook misstanden te rechtvaardigen. De belangrijkste les die we wellicht van de oude Grieken kunnen leren is dat het goede komt met het kwaad en het vaak moeilijk is voor mensen om de twee te onderscheiden.

De sprekers: Ruurd Halbertsma en André Lardinois

Ruurd Halbertsma (1958) studeerde Klassieke Talen, Oude Geschiedenis en Klassieke Archeologie aan de Universiteit Leiden. Hij verrichtte veldwerk in Italië en leidde excursies naar Griekenland, Turkije, Italië en Tunesië. Al tijdens zijn studie raakte hij met name geïnteresseerd in de geschiedenis van archeologische collectievorming in Europa en de specifieke rol van Nederland hierin. Deze belangstelling resulteerde in zijn proefschrift over de herkomst van de negentiende-eeuwse collecties Punische, Etruskische en Egyptische kunst in Nederland: Le solitaire des ruines – de archeologische reizen van Jean Emile Humbert (1771-1839) in dienst van het Koninkrijk der Nederlanden (1995). Naast zijn aanstelling als conservator, was Ruurd Halbertsma tot 2018 als bijzonder hoogleraar verbonden aan de Faculteit Archeologie van de Universiteit Leiden. Momenteel geeft hij colleges Klassieke Archeologie voor de opleidingen Griekse en Latijnse taal en cultuur en Kunstgeschiedenis van het Leiden University Centre for the Arts in Society (LUCAS).

André P.M.H. Lardinois (1961) studeerde klassieke talen aan de Vrije Universiteit. Hij promoveerde in 1995 aan Princeton University in de Verenigde Staten, waar hij ook enkele jaren doceerde. In 2001 werd hij benoemd tot hoogleraar Griekse taal en cultuur aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hij is momenteel vice-decaan van de Letterenfaculteit en een van de twee directeuren van het onderzoeksprogramma “Anchoring Innovation” van de Nederlandse classici en oudheidkundigen. In zijn onderzoek houdt hij zich voornamelijk bezig met de vroeggriekse poëzie, inclusief de Griekse dichteres Sappho en de antieke tragedie.

Ruurd Halbertsma en André Lardinois
LIVE WEBINAR 19 JANUARI

Janric van Rookhuijzen

Thema: De Akropolis in de Griekse wereld

Wie denkt aan het Oude Griekenland, heeft waarschijnlijk de Akropolis van Athene met zijn marmeren tempels voor ogen. Veel Griekse steden hadden een Akropolis: het hoogste gedeelte van de stad met vaak een bijzondere concentratie aan gebouwen. In dit webinar vertelt Janric van Rookhuijzen over het belang van Akropoleis in verschillende steden in het Oude Griekenland. Daarna zoomt hij in op de bekendste Akropolis, die van Athene. Volgens de laatste inzichten bespreekt hij de gebouwen van de Atheense Akropolis, waaronder het zogenaamde Parthenon. Daarbij laat hij zien hoe deze gebouwen een rol speelden in de Atheense religie en democratie.

De spreker: Janric van Rookhuijzen

Janric van Rookhuijzen studeerde klassieke talen en klassieke archeologie. Hij promoveerde aan de Radboud Universiteit, Nijmegen op een proefschrift over de Perzische oorlogen in Griekenland en is momenteel onderzoeker en docent aan het Departement Geschiedenis en Kunstgeschiedenis van de Universiteit Utrecht. Zijn huidige onderzoeksproject (mogelijk gemaakt door een prestigieuse Veni-beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) betreft de archeologie en geschiedenis van de Akropolis van Athene, in het bijzonder die van de tempels zoals het zogenaamde ‘Parthenon'. Het project werpt licht op de rol die deze monumenten hebben gespeeld in de geschiedenis en beeldvorming van het ‘Westen’.

Janric van Rookhuijzen
LIVE WEBINAR 2 FEBRUARI

Gert Jan van Wijngaarden

Thema: Het creëren van mythen: Heinrich Schliemann in Troje en Mycene

6 januari 2022 geldt als de 200ste geboortedag van Heinrich Schliemann, de energieke zakenman die opgravingen deed in onder andere Troje en Mycene. Met deze opgravingen gaf hij de Homerische mythen een historische en archeologische context. Bovendien ontdekte hij ermee de Egeïsche Bronstijd. Sindsdien zijn er in Troje en in Mycene nog vele opgravingen gedaan. Toch wordt ons beeld van deze plaatsen nog steeds in hoge mate door Schliemann’s ideeën en activiteiten bepaald. In dit webinar zal Gert Jan van Wijngaarden nagaan hoe Schliemann Troje en Mycene aan de Ilias wist te verbinden. Daarmee creëerde hij twee mythen: die van de Ilias en die van zichzelf.

De spreker: Gert Jan van Wijngaarden

Gert Jan van Wijngaarden is Universitair Hoofddocent in de Mediterrane Archeologie aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn specialisme is de Myceense periode in Griekenland. In 1999 promoveerde hij aan de UvA met een proefschrift over Myceense relaties met gebieden elders in de Mediterranée op basis van vondsten in o.a. Syrië, Cyprus en Italië. Van 2001 tot 2007 was hij directeur van het Nederlands Instituut in Athene. Hij heeft ruime veldwerkervaring in Griekenland en daarbuiten. Van 2005 tot 2015 leidde hij een archeologisch onderzoeksproject op het eiland Zakynthos, dat zich richtte op de culturele dynamiek aan de grenzen van de Griekse wereld. Sinds 2018 doet hij met een team studenten onderzoek in het antieke Troje in Turkije. Daarbij richt hij zich vooral op de activiteiten van de vroegere opgravers: archeologie van de archeologie.

Gert Jan van Wijngaarden
LIVE WEBINAR 16 FEBRUARI

Daan Nijssen en Willemijn Waal

Thema: Overeenkomsten en verschillen tussen Alexander de Grote en Sargon van Akkad & de ontwikkeling van het (Griekse) schrift en alfabet

Alexander de Grote wordt vaak beschouwd als een uniek fenomeen in de geschiedenis. Een wereldveroveraar met ongekende ambities die ook nog eens heel succesvol was in het vervullen daarvan. Hij opereerde echter niet in een vacuüm. Het gebied dat hij doorkruiste had al duizenden jaren geschiedenis achter de rug en in de ogen van de plaatselijke bevolking was hij de zoveelste koning die de grenzen van de bewoonde wereld opzocht in het streven naar roem en rijkdom. Sterker nog, het lijkt erop dat hij zich bewust in een eeuwenoude Mesopotamische traditie van heroïsche krijgerkoningen plaatste. In dit webinar ligt de focus op de illustere voorgangers van Alexander, waaronder Sargon van Akkad, Naram-Sîn, Tiglath-Pileser III, Sargon II en Cyrus de Grote, op hun daden en op de manier waarop ze het Mesopotamische koningsideaal hebben gevormd.

In het tweede deel van het webinar deelt Willemijn Waal de meest recente inzichten over het (Griekse) schrift en alfabet. Het alfabet is namelijk niet weg te denken uit onze moderne samenleving; naar schatting maakt zo’n 70% van de wereldbevolking ervan gebruik. Door een aantal belangwekkende vondsten in de afgelopen decennia is onze kennis over de oorsprong van dit schrift enorm toegenomen. We weten nu dat dit schriftsysteem als sinds het begin van het tweede millennium v. Chr. bestaat. In dit webinar zal worden ingegaan op de fascinerende vroegste geschiedenis van het alfabet, en met name de introductie van dit schrift in Griekenland. Doorgaans wordt aangenomen dat de Grieken het alfabet overnamen van de Feniciërs in de 8e eeuw v. Chr., maar recente inzichten wijzen erop dat dit waarschijnlijk al veel eerder is gebeurd. Deze inzichten werpen niet alleen een nieuw licht op schriftgebruik en geletterdheid in de oudheid, maar ook op de ontstaansgeschiedenis van de Ilias en de Odyssee, de beroemde werken van Homerus.

De sprekers: Daan Nijssen en Willemijn Waal

Daan Nijssen (1989) studeerde Oudheidstudies aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, waar hij zich specialiseerde in de geschiedenis van het Oude Nabije Oosten. Na het afronden van zijn Research Master bleef hij zich verdiepen in zijn vakgebied en er ook over schrijven. Hij publiceerde onder meer in Ancient History Magazine en op Sargasso, World History Encyclopedia. Daarnaast gaf hij onder andere lezingen voor Livius Onderwijs en Bashgah Golshan. In 2021 kwam zijn eerste boek Het Wereldrijk van het Tweestromenland uit, over de opkomst van Assyrië, Babylonië en Perzië. Momenteel werkt hij aan zijn tweede boek Alle wegen leiden naar Babel, over de voorgeschiedenis van de Zijderoute.

Willemijn Waal is directeur van het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten (NINO) en universitair docent bij de opleidingen Oude Nabije Oosten Studies en Classics and Ancient Civilizations aan de Universiteit Leiden. Ze studeerde klassieke talen en Anatolische talen aan de UvA en promoveerde in 2010 in Leiden op een proefschrift over de kleitabletcollecties van Hattusa, de hoofdstad van het Hettitische rijk (1650-1180 v. Chr.). Haar onderzoek richt zich voornamelijk op vroege schriften, orale tradities en de connecties tussen de klassieke wereld en het oude Nabije Oosten. De laatste jaren heeft ze gewerkt aan de introductie van het alfabet in Griekenland.

Daan Nijssen en Willemijn Waal

LIVE WEBINAR 15 DECEMBER

Thema: De erfenis van de materiële en immateriële Griekse cultuur

Wie op de televisie beelden ziet van Capitol Hill in Washington of wandelend door Parijs de kerk La Madeleine ziet op de Place de la Concorde, kijkt naar architectuur die haar oorsprong vindt in de Griekse oudheid. In het webinar De erfenis van de materiële en immateriële Griekse cultuur zal Ruurd Halbertsma een overzicht geven van de Griekse kunstgeschiedenis, en met name van de ontwikkelingen in de vijfde eeuw voor Christus, toen standbeelden bijna letterlijk tot leven kwamen en er aardewerk werd gemaakt, dat eeuwen later zou leiden tot de ceramiek van Sèvres in Frankrijk en Wedgwood in Engeland. Het is opvallend bij al deze Griekse kunstuitingen dat het menselijke aspect nooit uit het oog raakte. Niet voor niets schreef de filosoof Protagoras ‘De mens is de maat van alle dingen’.

In het tweede deel van het webinar zal André Lardinois zich focussen op de diepe sporen die de Griekse cultuur heeft achtergelaten in de moderne, Westerse samenleving. Dit zal geïllustreerd worden aan de hand van drie voorbeelden: de Griekse democratie, filosofie en literatuur. Zij zijn vormend geweest voor de idealen van de moderne Westerse democratieën. In het webinar zal echter ook aandacht worden besteed aan de schaduwkanten van de Griekse beschaving. Zo was het gelijkheidsbeginsel van de democratie gebaseerd op de uitsluiting van vrouwen en slaven en konden filosofie en literatuur worden ingezet om idealen te verwoorden, maar ook misstanden te rechtvaardigen. De belangrijkste les die we wellicht van de oude Grieken kunnen leren is dat het goede komt met het kwaad en het vaak moeilijk is voor mensen om de twee te onderscheiden.

De sprekers: Ruurd Halbertsma en André Lardinois

Ruurd Halbertsma (1958) studeerde Klassieke Talen, Oude Geschiedenis en Klassieke Archeologie aan de Universiteit Leiden. Hij verrichtte veldwerk in Italië en leidde excursies naar Griekenland, Turkije, Italië en Tunesië. Al tijdens zijn studie raakte hij met name geïnteresseerd in de geschiedenis van archeologische collectievorming in Europa en de specifieke rol van Nederland hierin. Deze belangstelling resulteerde in zijn proefschrift over de herkomst van de negentiende-eeuwse collecties Punische, Etruskische en Egyptische kunst in Nederland: Le solitaire des ruines – de archeologische reizen van Jean Emile Humbert (1771-1839) in dienst van het Koninkrijk der Nederlanden (1995). Naast zijn aanstelling als conservator, was Ruurd Halbertsma tot 2018 als bijzonder hoogleraar verbonden aan de Faculteit Archeologie van de Universiteit Leiden. Momenteel geeft hij colleges Klassieke Archeologie voor de opleidingen Griekse en Latijnse taal en cultuur en Kunstgeschiedenis van het Leiden University Centre for the Arts in Society (LUCAS).

André P.M.H. Lardinois (1961) studeerde klassieke talen aan de Vrije Universiteit. Hij promoveerde in 1995 aan Princeton University in de Verenigde Staten, waar hij ook enkele jaren doceerde. In 2001 werd hij benoemd tot hoogleraar Griekse taal en cultuur aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hij is momenteel vice-decaan van de Letterenfaculteit en een van de twee directeuren van het onderzoeksprogramma “Anchoring Innovation” van de Nederlandse classici en oudheidkundigen. In zijn onderzoek houdt hij zich voornamelijk bezig met de vroeggriekse poëzie, inclusief de Griekse dichteres Sappho en de antieke tragedie.

LIVE WEBINAR 19 JANUARI

Thema: De Akropolis in de Griekse wereld

Wie denkt aan het Oude Griekenland, heeft waarschijnlijk de Akropolis van Athene met zijn marmeren tempels voor ogen. Veel Griekse steden hadden een Akropolis: het hoogste gedeelte van de stad met vaak een bijzondere concentratie aan gebouwen. In dit webinar vertelt Janric van Rookhuijzen over het belang van Akropoleis in verschillende steden in het Oude Griekenland. Daarna zoomt hij in op de bekendste Akropolis, die van Athene. Volgens de laatste inzichten bespreekt hij de gebouwen van de Atheense Akropolis, waaronder het zogenaamde Parthenon. Daarbij laat hij zien hoe deze gebouwen een rol speelden in de Atheense religie en democratie.

De spreker: Janric van Rookhuijzen

Janric van Rookhuijzen studeerde klassieke talen en klassieke archeologie. Hij promoveerde aan de Radboud Universiteit, Nijmegen op een proefschrift over de Perzische oorlogen in Griekenland en is momenteel onderzoeker en docent aan het Departement Geschiedenis en Kunstgeschiedenis van de Universiteit Utrecht. Zijn huidige onderzoeksproject (mogelijk gemaakt door een prestigieuse Veni-beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) betreft de archeologie en geschiedenis van de Akropolis van Athene, in het bijzonder die van de tempels zoals het zogenaamde ‘Parthenon'. Het project werpt licht op de rol die deze monumenten hebben gespeeld in de geschiedenis en beeldvorming van het ‘Westen’.

LIVE WEBINAR 2 FEBRUARI

Thema: Het creëren van mythen: Heinrich Schliemann in Troje en Mycene

6 januari 2022 geldt als de 200ste geboortedag van Heinrich Schliemann, de energieke zakenman die opgravingen deed in onder andere Troje en Mycene. Met deze opgravingen gaf hij de Homerische mythen een historische en archeologische context. Bovendien ontdekte hij ermee de Egeïsche Bronstijd. Sindsdien zijn er in Troje en in Mycene nog vele opgravingen gedaan. Toch wordt ons beeld van deze plaatsen nog steeds in hoge mate door Schliemann’s ideeën en activiteiten bepaald. In dit webinar zal Gert Jan van Wijngaarden nagaan hoe Schliemann Troje en Mycene aan de Ilias wist te verbinden. Daarmee creëerde hij twee mythen: die van de Ilias en die van zichzelf.

De spreker: Gert Jan van Wijngaarden

Gert Jan van Wijngaarden is Universitair Hoofddocent in de Mediterrane Archeologie aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn specialisme is de Myceense periode in Griekenland. In 1999 promoveerde hij aan de UvA met een proefschrift over Myceense relaties met gebieden elders in de Mediterranée op basis van vondsten in o.a. Syrië, Cyprus en Italië. Van 2001 tot 2007 was hij directeur van het Nederlands Instituut in Athene. Hij heeft ruime veldwerkervaring in Griekenland en daarbuiten. Van 2005 tot 2015 leidde hij een archeologisch onderzoeksproject op het eiland Zakynthos, dat zich richtte op de culturele dynamiek aan de grenzen van de Griekse wereld. Sinds 2018 doet hij met een team studenten onderzoek in het antieke Troje in Turkije. Daarbij richt hij zich vooral op de activiteiten van de vroegere opgravers: archeologie van de archeologie.

LIVE WEBINAR 16 FEBRUARI

Thema: Overeenkomsten en verschillen tussen Alexander de Grote en Sargon van Akkad & de ontwikkeling van het (Griekse) schrift en alfabet

Alexander de Grote wordt vaak beschouwd als een uniek fenomeen in de geschiedenis. Een wereldveroveraar met ongekende ambities die ook nog eens heel succesvol was in het vervullen daarvan. Hij opereerde echter niet in een vacuüm. Het gebied dat hij doorkruiste had al duizenden jaren geschiedenis achter de rug en in de ogen van de plaatselijke bevolking was hij de zoveelste koning die de grenzen van de bewoonde wereld opzocht in het streven naar roem en rijkdom. Sterker nog, het lijkt erop dat hij zich bewust in een eeuwenoude Mesopotamische traditie van heroïsche krijgerkoningen plaatste. In dit webinar ligt de focus op de illustere voorgangers van Alexander, waaronder Sargon van Akkad, Naram-Sîn, Tiglath-Pileser III, Sargon II en Cyrus de Grote, op hun daden en op de manier waarop ze het Mesopotamische koningsideaal hebben gevormd.

In het tweede deel van het webinar deelt Willemijn Waal de meest recente inzichten over het (Griekse) schrift en alfabet. Het alfabet is namelijk niet weg te denken uit onze moderne samenleving; naar schatting maakt zo’n 70% van de wereldbevolking ervan gebruik. Door een aantal belangwekkende vondsten in de afgelopen decennia is onze kennis over de oorsprong van dit schrift enorm toegenomen. We weten nu dat dit schriftsysteem als sinds het begin van het tweede millennium v. Chr. bestaat. In dit webinar zal worden ingegaan op de fascinerende vroegste geschiedenis van het alfabet, en met name de introductie van dit schrift in Griekenland. Doorgaans wordt aangenomen dat de Grieken het alfabet overnamen van de Feniciërs in de 8e eeuw v. Chr., maar recente inzichten wijzen erop dat dit waarschijnlijk al veel eerder is gebeurd. Deze inzichten werpen niet alleen een nieuw licht op schriftgebruik en geletterdheid in de oudheid, maar ook op de ontstaansgeschiedenis van de Ilias en de Odyssee, de beroemde werken van Homerus.

De sprekers: Daan Nijssen en Willemijn Waal

Daan Nijssen (1989) studeerde Oudheidstudies aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, waar hij zich specialiseerde in de geschiedenis van het Oude Nabije Oosten. Na het afronden van zijn Research Master bleef hij zich verdiepen in zijn vakgebied en er ook over schrijven. Hij publiceerde onder meer in Ancient History Magazine en op Sargasso, World History Encyclopedia. Daarnaast gaf hij onder andere lezingen voor Livius Onderwijs en Bashgah Golshan. In 2021 kwam zijn eerste boek Het Wereldrijk van het Tweestromenland uit, over de opkomst van Assyrië, Babylonië en Perzië. Momenteel werkt hij aan zijn tweede boek Alle wegen leiden naar Babel, over de voorgeschiedenis van de Zijderoute.

Willemijn Waal is directeur van het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten (NINO) en universitair docent bij de opleidingen Oude Nabije Oosten Studies en Classics and Ancient Civilizations aan de Universiteit Leiden. Ze studeerde klassieke talen en Anatolische talen aan de UvA en promoveerde in 2010 in Leiden op een proefschrift over de kleitabletcollecties van Hattusa, de hoofdstad van het Hettitische rijk (1650-1180 v. Chr.). Haar onderzoek richt zich voornamelijk op vroege schriften, orale tradities en de connecties tussen de klassieke wereld en het oude Nabije Oosten. De laatste jaren heeft ze gewerkt aan de introductie van het alfabet in Griekenland.