Bart Gielen studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Als historicus en professioneel spreker was hij te zien in televisieprogramma’s als Rare Jongens (BNNVARA), op theaterfestival De Parade met de voorstelling Hysterisch Historisch, en tijdens de History Month van National Geographic. Bart Gielen schrijft artikelen over uiteenlopende historische onderwerpen voor o.a. National Geographic Magazine en National Geographic Historia. Ook heeft hij een eigen YouTube-kanaal A la Bart Producties met daarop verschillende soorten content, zoals korte historische documentaires, interviews en human-interest verhalen.

Thema: Goden en magie in het oude Egypte
Religie voor de elite en voor het volk

Voor de moderne mens is de godsdienst van het oude Egypte maar lastig te doorgronden, vooral omdat deze vorm kreeg in een tijd waarin men er een andere kijk op de wereld op nahield. De farao vervulde een belangrijke functie binnen het geloof. Hij was als enige sterveling in staat om rechtstreeks met de goden te communiceren. De religieuze activiteiten van de bevolking waren voornamelijk gericht op de behoeften van het dagelijks leven, waarbij magie als bruikbaar hulpmiddel kon dienen. Aan de hand van afbeeldingen en teksten zal de religieuze rol van de koning worden toegelicht in deze eerste webinar. Daarnaast zal worden besproken hoe de elite en de massa hun geloof beleefden.

De spreker: Olaf Kaper

Olaf Kaper is hoogleraar egyptologie aan de Universiteit Leiden. Na een internationale carrière, met aanstellingen in Caïro, Berlijn, Leuven en Melbourne, werkt hij sinds 2004 in Leiden. Sinds 1988 is Kaper actief bij opgravingen in Egypte, waarbij hij zich in het bijzonder bezighoudt met de opgraving van tempels. Momenteel onderzoekt hij de tempel voor de godin Isis in Berenike, aan de Rode Zee. Kaper publiceerde een boek over Toetoe, een laat-Egyptische god die bescherming bood tegen allerlei onheil in het dagelijks leven. In 2016 was Kaper gastcurator van de succesvolle tentoonstelling Koninginnen van de Nijl in het Rijksmuseum van Oudheden.

Thema: De familie van Toetanchamon
Genealogie van Achnaton, Nefertiti en Toetanchamon

Toetanchamon behoort tot de spraakmakendste figuren van de Egyptische Oudheid, mede dankzij zijn intacte graftombe. Door de tumultueuze periode waarin hij leefde, en de damnatio memoriae die na zijn dood werd uitgevaardigd, is onze kennis over zijn leven en dat van zijn familie nog altijd zeer beperkt. Toetanchamon werd geboren in Amarna en was nauw verwant aan Achnaton, de zogenaamde ketterkoning, en Nefertiti. Toetanchamon droeg de titel ‘zoon van de koning’ en werd beschouwd als de gedoodverfde troonopvolger van Achnaton. Recent onderzoek bracht echter een aantal nieuwe, verrassende feiten over de Amarnaperiode aan het licht. In deze tweede webinar zullen de recente ontwikkelingen in het onderzoek naar deze bekende farao en zijn familie worden behandeld.

De spreker: Athena Van der Perre

Athena Van der Perre is een Belgische egyptologe. In 2015 behaalde ze haar doctoraat in de egyptologie aan de KU Leuven, met een proefschrift over de steengroeven uit de Amarnaperiode in de Dayr al-Barsha-regio (Midden-Egypte). Tussen 2015 en 2017 was ze betrokken bij het Egyptian Execration Statuettes-project aan de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG) in Brussel. Hier werkte ze aan de ontwikkeling van de multispectrale Portable Light Dome, en de toepassing ervan op Egyptische artefacten. Sinds 2018 is ze verbonden aan Pyramids & Progress (www.pyramidsandprogress.be), een project dat zich toespitst op de geschiedenis van de Belgische egyptologie. Vanaf vorig jaar is ze tevens betrokken bij het SURA-project (www.sura-project.be), een samenwerking tussen KU Leuven en de KMKG, gericht op de ontsluiting van een bijzondere fotocollectie.

Thema: Nieuwe ontdekkingen, recente ontwikkelingen en opgravingen

De afgelopen tijd staat Egypte volop in de schijnwerpers. Op verschillende plekken in het land zijn nieuwe oudheidkundige musea geopend en in het beroemde Egyptisch Museum aan het Tahrirplein kunnen bezoekers zich te goed doen aan nieuwe verhalen. In Sakkara en bij Luxor zijn nieuwe archeologische ontdekkingen gedaan die op de voet worden gevolgd door de media. Tegelijkertijd worden er verschillende opgravingen uitgevoerd door Egyptische en internationale teams – komende jaren lijken nog talloze belangrijke geheimen te worden onthuld. In deze derde digitale bijeenkomst krijgt u een overzicht van deze ontwikkelingen voorgeschoteld.

De spreker: Daniel Soliman

Daniel Soliman is conservator van de Egyptische verzameling van het Rijksmuseum van Oudheden. Hij studeerde egyptologie aan de Universiteit Leiden, waar hij als student onderzoek deed naar sculptuur uit het late Middenrijk. Daarnaast was hij betrokken bij opgravingen in Sakkara en Abydos. In 2016 promoveerde Soliman aan dezelfde universiteit met een proefschrift over merktekens en geletterdheid in de gemeenschap van necropoolarbeiders in Deir el-Medina. Vervolgens werkte hij als docent en onderzoeker aan de Universiteit van Kopenhagen, waar hij zich richtte op monumentale grafbouw gedurende het Nieuwe Rijk. In 2018-2019 droeg Soliman bij aan een onderzoek bij het British Museum naar de illegale handel in oudheden, en aan de opzet van een onderzoeksdatabase met faraonische artefacten in privécollecties.

Thema: Nederlandse en Belgische egyptologie

Belgische onderzoekers voeren al sinds het prille begin van de twintigste eeuw opgravingen uit in Egypte. In de loop van de geschiedenis werden tientallen vindplaatsen onderzocht die over de hele Nijlvallei verspreid liggen en de volledige tijdlijn van het oude Egypte omspannen. Nederlandse onderzoekers werken pas relatief kort in Egypte. De eerste opgravingen van het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) vonden pas aan het einde van de jaren vijftig van de vorige eeuw plaats. Daarna was het RMO eind jaren zestig betrokken bij de noodopgravingen van de Unesco-reddingsmissie bij het huidige stuwmeer bij Aswan. Sinds de jaren zeventig leidt het RMO ook eigen opgravingen in Egypte. In deze webinar wordt u bijgepraat over de rijke geschiedenis van het Nederlandse en Belgische archeologische onderzoek in Egypte.

De sprekers: Lara Weiss en Wouter Claes

Dr. Lara Weiss studeerde egyptologie in Leiden en Berlijn en promoveerde in 2012 in Göttingen op religie in Deir el-Medina, de woonplaats van de arbeiders die werkten in het Dal der Koningen. Ze is bijzonder geïnteresseerd in het dagelijkse leven van de oude Egyptenaren en hun beleving van religie. Tussen 2012 en 2015 was Lara Weiss docent en onderzoeker aan de Universiteit van Erfurt (Duitsland) en sinds 2014 werkt ze als conservator van de collectie Egypte bij het Rijksmuseum van Oudheden, waar ze een belangrijke bijdrage leverde aan de vernieuwing van de vaste tentoonstelling over Egypte. Daarnaast is ze sinds 2018 een van de opgravingsleiders van de Leiden-Turin Expedition in Sakkara en staat ze aan het hoofd van een prestigieus onderzoeksproject aan de Universiteit Leiden dat wordt gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Wouter Claes studeerde archeologie aan de KU Leuven en is sinds 1999 werkzaam voor de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG) in Brussel, waar hij verantwoordelijk is voor de afdeling wetenschappelijke documentatie. Sinds 2004 is hij als archeoloog en field director ook betrokken bij het veldwerk van de KMKG op de archeologische sites van El-Hosh, Qurta en Elkab, in het zuiden van Egypte. Als coördinator en onderzoeker is hij momenteel ook betrokken bij de onderzoeksprojecten Sura en Pyramids & Progress. Naast belangstelling voor de prehistorische rotskunst en de vroege nederzettingen van het oude Egypte heeft hij ook veel interesse in de verslagen van reizigers en de geschiedenis van de egyptologie.